Երևան, Հայաստան
- Հունիսի 11-13, 2025
«Գտնելով կայունություն անկայուն աշխարհում» խորագիրը կրող ԱՊՐԻ Ֆորում 2025-ը տեղի ունեցավ հունիսի 11-13-ը Երևանում։ Խորը և բազմաշերտ քննարկումների միջոցով ֆորումն անդրադարձավ Հայաստանի և Հարավային Կովկասի վրա ազդող գլոբալ անորոշություններին:
Ուկրաինայում և Մերձավոր Արևելքում շարունակվող հակամարտությունների, Թրամփի վարչակազմի օրոք քաղաքական կերպափոխումների և մշտական անկայունության պայմաններում ֆորումը հնարավորություն տվեց մտածելու և քննարկելու այս մարտահրավերները և գտնելու դրանց հաղթահարման ուղիները:
Եռօրյա համաժողովը միավորեց քաղաքականություն մշակողներին, դիվանագետներին, բիզնես առաջնորդներին, քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչներին և այս գործընթացներում ներգրավված հայերին՝ անդրադառնալու մի շարք էական խնդիրների՝ տեխնոլոգիաների և ներդրումների խթանումից, էներգետիկ անվտանգության առաջխաղացումից մինչև փոփոխվող աշխարհաքաղաքականության պայմաններում նավարկելու հնարավորություն և քաղաքացիական ներգրավվածության ուժեղացում: Տարբեր ոլորտների մտքի առաջնորդները քննարկեցին իրագործելի առաջարկներ՝ այս անկայուն աշխարհում Հայաստանի առջև ծառացած մարտահրավերներին դիմակայելու համար։
ԱՊՐԻ Ֆորում 2025-ի ցիտատները՝
«Ճանապարհը քայլելիս է բացվում». Ռումի
«Յուրաքանչյուր մեծ երազանք սկսում է երազողից։ Միշտ հիշի՛ր՝ քո մեջ կա ուժ, համբերություն և ավյուն՝ աստղերին հասնելու և աշխարհը փոխելու համար». Հարիեթ Թաբմեն
«Ես վատատես եմ իմ ինտելեկտի պատճառով, բայց լավատես՝ իմ կամքի շնորհիվ». Անտոնիո Գրամշի, «Բանտային տետրեր», 1929 թ. դեկտեմբեր
Միջոցառմանը մասնակցությունը միայն հրավերով է:
Միջոցառման ծրագիր
9:25
Ողջույնի և բացման խոսք
- Լարա Սեդրակյան, նախագահ, ԱՊՐԻ Արմենիա
9:30
Կայունություն՝ տեխնոլոգիաների և նորարար գործընկերությունների միջոցով
- Հակոբ Արշակյան, նախագահի տեղակալ, ՀՀ Ազգային ժողով
- Մոդերատոր՝ Արդա Հարությունյան, հոգաբարձուների խորհրդի անդամ, ԱՊՐԻ Արմենիա, ՀԲԸՄ, Քուինս քոլեջի պրոֆեսոր
10:00
ԱՊՐԻ Արմենիայի՝ արտաքին քաղաքականության վերաբերյալ զեկույց. դիվերսիֆիկացիան հետմիաբևեռ աշխարհում
ԱՊՐԻ Արմենիայի՝ արտաքին քաղաքականության վերաբերյալ զեկույցն անդրադառնում է Հայաստանի արտաքին քաղաքականությանը 2020թ. ղարաբաղյան պատերազմից հետո և վերլուծում է վերջին չորս տարիների դիվանագիտական, տնտեսական և անվտանգության ոլորտում դիվեսիֆիկացիայի և հարաբերությունների խորացման խնդիրները։ Զեկույցի հրապարակմամբ` ԱՊՐԻ Արմենիան կներկայացնի Հայաստանի արտաքին քաղաքականության դիվեսիֆիկացիայի վերլուծությունը և առաջարկները, թե ինչպես կարելի է գործել ներկայիս աշխարհաքաղաքական անորոշությունների պայմաններում։
- Բենիամին Պողոսյան, ավագ գիտաշխատող, ԱՊՐԻ Արմենիա
- Մոդերատոր՝ Անահիտ Փիլիպպոսյան, ռազմավարության և զարգացման հարցերով փոխնախագահ, ԱՊՐԻ Արմենիա
10:15
Վերծանելով աշխարհակարգը (կամ դրա բացակայությունը)
Ուկրաինայիում, Մերձավոր Արևելքում և այլ տարածաշրջաններում ընթացող պատերազմներից մինչև համաշխարհային առևտրի խաթարված համակարգ՝ անորոշությունները ավելանում են բոլոր ոլորտներում։ Այս քննարկման ընթացքում կխոսվի աշխարհակարգի աճող անորոշությանների մասին և թե ինչպես են մեծ և միջին տերությունները արձագանքում այս փոփոխություններին։
- Իսկանդեր Աքիլբաև, գործադիր տնօրեն, Xander Group
- Ալոկ Բանսալ, տնօրեն, India Foundation
- Եվգենյա Գորյուշինա, հետազոտող, Եվրոպական և միջազգային համապարփակ ուսումնասիրությունների կենտրոն, Տնտեսագիտության բարձրագույն դպրոց, ղեկավար, Կովկասյան ուսումնասիրությունների բաժին, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա
- Շտեֆան Մայստեր, ղեկավար, Արևելյան Եվրոպայի, Ռուսաստանի և Կենտրոնական Ասիայի կարգի և ժողովրդավարության կենտրոն, Արտաքին գործերի գերմանական խորհուրդ
- Մոդերատոր՝ Բենիամին Պողոսյան, ավագ գիտաշխատող, ԱՊՐԻ Արմենիա
11:00
11:30
Հայաստան-Ադրբեջան բանակցություններ. առաջընթացի հեռանկարները
Խաղաղությունը մնում է Հայաստանի գլխավոր առաջնահերթությունը վերջին տարիների անկայունություններից հետո։ Մեկնած ձեռքը, սակայն, հաճախ բախվում է բռունցքի։ Մինչ Հայաստանը կառուցողական քայլեր է անում և ուժեղացնում է զսպան իր կարողությունները, քիչ նախադրյալներ կան, որոնք վկայում են Ադրբեջանի հետ այս տարի խաղաղության պայմանագրի կնքման մասին։ Հայ փորձագետների հետ քննարկման ընթացքում Ռուսիֆ Հուսեյնովը՝ Թոփչուբաշով հետազոտական ինստիտուտից, կներկայացնի իր մոտեցումները բանակցությունների և տարածաշրջանային խաղաղության վերաբերյալ։ Ո՞րն է Բաքվի մոտեցումը և ունի՞ վերջինս շահագրգվածություն խաղաղություն հաստատելու համար։ Ոչ պատերազմ, ոչ խաղաղությունը լավագո՞ւյն վիճակն է, որը կարելի է ակնկալել կարժաժամկետ և միջնաժամկետ հեռանկարում։
- Տաթևիկ Հայրապետյան, Ադրբեջանի հարցերով անկախ փորձագետ
- Ռուսիֆ Հուսեյնով, համահիմնադիր և տնօրեն, Թոփչուբաշով կենտրոն (Zoom)
- Մոդերատոր՝ Բենիամին Պողոսյան, ավագ գիտաշխատող, ԱՊՐԻ Արմենիա
12:15
Հայաստան-Թուրքիա հարաբերությունների կարգավորումը և տարածաշրջանային կայունության փնտրտուքները
Չնայած բարձր մակարդակի հայտարարություններին՝ հայ-թուրքական կարգավորման գործընթացը կանգնած է։ Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը կարգավորման գործընթացը կապում է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության պայմանագրի ստորագրման հետ, ինչը հանգեցրել է փակուղու։ Ի՞նչ է թաքնված այս ամենի հետևում և կարո՞ղ է այս իրավիճակը փոխվել։ Ինչպե՞ս կարող է Թուրքիայի արտաքին քաղաքականությունը (որտեղ Ադրբեջանը կենտրոնական դերում չէ) ազդել տարածաշրջանի վրա։ Կարո՞ղ են արտաքին դերակատարները՝ Եվրոպան, Ռուսաստանը, ԱՄՆ-ը և Իրանը աջակցել Հայաստան-Թուրքիա հարաբերությունների կարգավորմանը։
- Միթաթ Չելիքփալա, պրոռեկտոր, Քադիր Հաս համալսարան (Zoom)
- Վարուժան Գեղամյան, դոցենտ, թյուրքագիտության ամբիոն, Երևանի պետական համալսարան
- Մոդերատոր՝ Անահիտ Փիլիպպոսյան, ռազմավարության և զարգացման հարցերով փոխնախագահ, ԱՊՐԻ Արմենիա
13:00
14:00
Ռուսաստանի արտաքին քաղաքականությունը և հայ-ռուսական հարաբերությունների դինամիկան
2024 թ. կեսից հայ-ռուսական դիվանագիտական կապերը ակտիվացել են, իսկ տնտեսական հարաբերությունները շարունակում են ամուր լինել։ Կողմերը այժմ քննարկում են հարաբերությունների վերագործարկման անհրաժեշտությունը։ Ինչպե՞ս կարող են երկու երկները օգտվել այս իրավիճակից։ Որո՞նք են փոխադարձ ակնկալիքները։ Ի՞նչ դեր կունենա Հայաստանը և Հարավային Կովկասը Ռուսաստանի արտաքին քաղաքականության մեջ։ Ինչպե՞ս կազդի Հայաստանի արտաքին քաղաքականությունը Հայաստան-Ռուսաստան հարաբերությունների վրա։
- Եվգենյա Գորյուշինա, հետազոտող, Եվրոպական և միջազգային համապարփակ ուսումնասիրությունների կենտրոն, Տնտեսագիտության բարձրագույն դպրոց, ղեկավար, Կովկասյան ուսումնասիրությունների բաժին, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա
- Մոդերատոր՝ Լեոնիդ Ներսիսյան, ավագ գիտաշխատող, ԱՊՐԻ Արմենիա
14:45
Իրան-Հայաստան հարաբերությունների հեռանկարները
Իրանի և Հայաստանի միջև հարաբերությունները հասնում են նոր մակարդակի, որտեղ Իրանը Հայաստանի անվտանգության և հաղորդակցային ճանապարհների հարցում հիմնական գործընկերներից է: Իրանի հետ ազատ առևտրի պահպանումը և Իրանի դիմադրությունը՝ այսպես կոչված «Զանգեզուրի միջանցքի» ադրբեջանական ծրագրերին, կենսական նշանակություն ունի Հայաստանի համար: Սակայն, ԱՄՆ-ի ճնշումը Իրանի նկատմամբ կարող է ուժեղանալ, եթե կողմերը չկարողանան նոր համաձայնության գալ միջուկային սահմանափակումների վերաբերյալ: Այս անորոշության պայմաններում, ինչպե՞ս կարող են Երևանն ու Թեհրանը շարունակել զարգացնել իրենց գործընկերությունը: Ինչպե՞ս է Իրանը տեսնում իր արտաքին քաղաքականությունը Հարավային Կովկասում՝ տարածաշրջանային և ոչ տարածաշրջանային դերակատարների հետ հարաբերությունների համատեքստում:
- Սերգեյ Մելքոնյան, գիտաշխատող, ԱՊՐԻ Արմենիա
- Սեյեդ Մոհամմադ Քազիմ Սաջապուր, ավագ գիտաշխատող, Քաղաքական և միջազգային ուսումնասիրությունների ինստիտուտ (Իրան)
- Մոդերատոր՝ Անահիտ Փիլիպպոսյան, ռազմավարության և զարգացման հարցերով փոխնախագահ, ԱՊՐԻ Արմենիա
15:30
Ինչպիսին են Եվրոպայի պատկերացումները Հարավային Կովկասի մասին
Եվրոպայի և Միացյալ Նահանգների միջև առևտրի և անվտանգության շուրջ լարվածությունը սրվում է և եվրոպացի առաջնորդները ձգտում են ավելացնել իրենց ռազմավարական ինքնավարությունը: Սկսած 2022 թվականից՝ Եվրոպական միությունը ակտիվորեն ներգրավված է Հայաստանում և տարածաշրջանում, և եվրատլանտյան և տարածաշրջանային ներկայիս վիճակը լակմուսի թուղթ է Բրյուսելի արտաքին քաղաքականության համար: Ինչպիսի՞ն կլինի Եվրոպայի քաղաքականությունը տարածաշրջանում՝ ԵՄ-ի՝ Հարավային Կովկասի երեք երկրների հետ երկկողմ հարաբերությունների զարգացման լույսի ներքո:
- Շտեֆան Մայստեր, ղեկավար, Արևելյան Եվրոպայի, Ռուսաստանի և Կենտրոնական Ասիայի կարգի և ժողովրդավարության կենտրոն, Արտաքին գործերի գերմանական խորհուրդ
- Էլի Տանենբաում, տնօրեն, Անվտանգային ուսումնասիրությունների կենտրոն, Միջազգային հարաբերությունների ֆրանսիական ինստիտուտ
- Մոդերատոր՝ Անահիտ Փիլիպպոսյան, ռազմավարության և զարգացման հարցերով փոխնախագահ, ԱՊՐԻ Արմենիա
16:15
16:45
Լուծելով իրանյան թնջուկը. ԱՄՆ-Իրան բանակցություններ և տարածաշրջանային խաղաղություն
Վաշինգտոնն ու Թեհրանը կրկին լրջորեն բանակցում են՝ մեծացնելով Իրանի միջուկային ծրագրի վերաբերյալ համաձայնագրի և պատժամիջոցների վերացման հավանականությունը: Չնայած կողմերը համաձայնագրի կնքումից դեռ հեռու են, երկու կողմերն էլ, կարծես թե, ավելի բաց են տասնամյակների փակուղուց դուրս գալու իրենց ջանքերում: Որո՞նք են լարվածության նվազեցման իրական հեռանկարները: Ի՞նչ ազդեցություն կունենա համաձայնագիրը տարածաշրջանի համար: Ինչպե՞ս կարող է Հայաստանը օգտվել լարվածության նվազումից և Իրանի աճող ու բաց տնտեսությունից:
- Տրիտա Փարսի, գործադիր փոխտնօրեն, Քուինսի ինստիտուտ (Zoom)
- Նաբի Սոնբոլի, ավագ փորձագետ, Քաղաքական և միջազգային ուսումնասիրությունների ինստիտուտ
- Մոդերատոր՝ Սերգեյ Մելքոնյան, գիտաշխատող, ԱՊՐԻ Արմենիա
17:15
Հայաստանի միջուկային ապագան
Ատոմային էներգիան կենտրոնական տեղ է զբաղեցնում Հայաստանի էներգետիկ համակարգում, քանի որ Մեծամորի ատոմակայանը (ԱԷԿ) արտադրում է երկրի էլեկտրաէներգիայի մեկ երրորդը: Մեծամորի ԱԷԿ-ը նախատեսվում է շահագործումից հանել 2036 թվականին։ Այդ պատճառով Ռուսաստանը և Միացյալ Նահանգները առաջարկում են մասնակցել նոր ռեակտորի կառուցման գործընթացին։ Նման քննարկումներ կան նաև Չինաստանի և Հարավային Կորեայի հետ: Նման որոշումը պետք է հաշվի առնի գնի, անվտանգության, էներգիայի արտադրության վերաբերյալ տեխնիկական հարցերը և աշխարհաքաղաքական իրողությունները: Արեգ Դանագուլյանը
Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտի ատոմային գիտության և ճարտարագիտության պրոֆեսոր է, ով ուսումնասիրում է միջուկային անվտանգության և հասարակական հարցերում միջուկային ֆիզիկայի կիրառման խնդիրները։ Նա կանդրադառնա միջուկային էներգիայի ներկայիս վիճակին, համաշխարհային խնդիրներին և Հայաստանի էներգետիկ անվտագության վրա դրանց հնարավոր ազդեցությանը:
- Արեգ Դանագուլյան, միջուկային ֆիզիկայի պրոֆեսոր, Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ (Zoom)
- Մոդերատոր՝ Մոդերատոր՝ Դավիթ Անտոնյան, կրտսեր գիտաշխատող, ԱՊՐԻ Արմենիա
17:45
Դիմակայունության ապահովում տնտեսական աճի միջոցով
Հայաստանում տնտեսական դիմակայունության ավելացումը կարող է նպաստել զսպման ավելի մեծ կարողությունների ձևավորմանը: Վերջին մի քանի տարիների կարճաժամկետ տնտեսական աճից հետո ինչպե՞ս է Հայաստանը օգտագործում պահը՝ երկարաժամկետ տնտեսական զարգացում ապահովելու համար: Զրույցի ընթացքում կխոսվի Հայաստանի տնտեսական աճի և ավելի կայուն, ներառական և դիմակայուն տնտեսություն կառուցելու մասին:
- Հայկազ Ֆանյան, տնօրեն, Սոցիալ-տնտեսական ուսումնասիրությունների հայկական կենտրոն
- Ումանգ Ռավատ, Հայաստանում ԱՄՀ մշտական ներկայացուցիչ, Արժույթի միջազգային հիմնադրամ
- Մոդերատոր՝ Տիգրան Ջրբաշյան, կառավարման խորհրդատվական ծառայության ղեկավար, «Ամերիա» ընկերությունների խումբ
9:30
COP17-ին ընդառաջ
- Իրինա Ղափլանյան, կլիմայի փոփոխության ավագ խորհրդատու, Համաշխարհային բանկ
- Էրիկ Գրիգորյան, տնօրեն, Environment Group
- Մոդերատոր՝ Դավիթ Հակոբյան, ավագ խորհրդական, ճգնաժամային կառավարում և պետականաշինություն, հոգաբարձուների խորհրդի անդամ, ԱՊՐԻ Արմենիա
10:00
Առողջապահության դերը ազգային անվտանգության հարցում
- Քիմ Հեքիմյան, ավագ գիտաշխատող, ԱՊՐԻ Արմենիա
- Մոդերատոր՝ Անահիտ Փիլիպպոսյան, ռազմավարության և զարգացման հարցերով փոխնախագահ, ԱՊՐԻ Արմենիա
10:15
Նորովի բացահայտելով Վրաստանը
- Ջոնի Մելիքյան, ավագ գիտաշխատող, ՀՀ ՊԿԱ տարածաշրջանային հետազոտությունների կենտրոն, Օրբելի կենտրոն
- Կետեվան Ցանավա, հանրային կառավարման փորձագետ, Solution Alternatives International (SAI)
- Մոդերատոր՝ Բենիամին Պողոսյան, ավագ գիտաշխատող, ԱՊՐԻ Արմենիա
10:45
Օտարերկրյա ուղղակի ներդրումների մեծացման համաշխարհային փորձը
- Պրանջալ Շարմա, տնտեսական վերլուծաբան, Համաշխարհային տնտեսական ֆորումի փորձագետների ցանցի անդամ
- Մոդերատոր՝ Դավիթ Անտոնյան, կրտսեր գիտաշխատող, ԱՊՐԻ Արմենիա
11:00
11:30
Կայունությունը Մեծ Մերձավոր Արևելքում
Մերձավոր Արևելքը բախվում է մի շարք լուրջ և հրատապ խնդիրների՝ Իսրայելի կողմից Համասի, Հեզբոլլահի և հուսիթների դեմ պայքարի հետևանքով առաջացած աշխարհաքաղաքական տեղաշարժերը, Միացյալ Նահանգների և Իրանի միջև միջուկային ծրագրի շուրջ քննարկումները, որը կարող է արագ վերածվել լարվածության, և Սիրիայում ռեժիմի փոփոխությունը: Միևնույն ժամանակ, այս անորոշությունը կարող է նաև պարադոքսալ կերպով հանգեցնել ավելի կայուն Մերձավոր Արևելքի, մասնավորապես, եթե ԱՄՆ-Իրան բանակցությունները դրական արդյունքի հասնեն: Մերձավոր Արևելքի ներկայացուցիչների մասնակցությամբ այս պանելային քննարկումը կանդրադառնա Մերձավոր Արևելքում անկայունության (և կայունության) հեռանկարներին: Ի՞նչ հետևանքներ կունենա դա ավելի լայն տարածաշրջանի համար:
- Դալար Կազանջյան, գործադիր տնօրեն, Աֆեյան նախաձեռնություններ Հայաստանի համար
- Դեն Փերի, LPP-ի գործընկեր, «Substack» հարթակի«Հարցերն ավելի ուշ»-ի հրատարակիչ, Եվրոպայում, Աֆրիկայում և Մերձավոր Արևելքում Associated Press-ի նախկին գլխավոր խմբագիր
- Ճոզէֆ Քէշիշեան, ավագ գիտաշխատող, King Faisal Center for Research and Islamic Studies (Zoom)
- Մոդերատոր՝ Դավիթ Հակոբյան, ավագ խորհրդական, ճգնաժամային կառավարում և պետականաշինություն, հոգաբարձուների խորհրդի անդամ, ԱՊՐԻ Արմենիա
12:15
Բացահայտելով Հայաստանի մարդկային կապիտալի ներուժը
- Կարոլին Գեգինատ, Հայաստանի գրասենյակի տնօրեն, Համաշխարհային բանկ
- Մոդերատոր՝ Արդա Հարությունյան, հոգաբարձուների խորհրդի անդամ, պրոֆեսոր, ԱՊՐԻ Արմենիա, ՀԲԸՄ, Քուինս քոլեջ
12:45
Վրաստանի և Հայաստանի հանրային կառավարման բարեփոխումներից քաղված դասերը
Վրաստանը և Հայաստանը ջանքեր են գործադրում բարելավելու հանրային կառավարման համակարգերը։ Ի՞նչ բարեփոխումներ են արվել և ի՞նչ է հարկավոր անել հաջորդիվ։ Ի՞նչ կարող է սովորել Հայաստանը Վրաստանի հանրային կառավարման բարեփոխումների փորձից։
- Լիլյա Աֆրիկյան, վարչության պետ, Մասնակցային և բաց կառավարման հարցերի վարչություն, ՀՀ վարչապետի աշխատակազմ
- Կետեվան Ցանավա, հանրային կառավարման փորձագետ, Solution Alternatives International (SAI)
- Մոդերատոր՝ Անահիտ Փիլիպպոսյան, ռազմավարության և զարգացման հարցերով փոխնախագահ, ԱՊՐԻ Արմենիա
13:15
14:15
Եվրասիական տնտեսական միության 10 տարիները. քաղված դասեր
Եվրասիական տնտեսական միությունը (ԵԱՏՄ) միավորում է ավելի քան 180 միլիոն բնակչության՝ ընդհանուր 2 տրիլիոն դոլար ՀՆԱ-ով: ԵԱՏՄ-ի ստեղծման առաջին տասնամյակը նշանավորվել է աշխարհաքաղաքական խնդիրներով և տարածաշրջանային լարվածությամբ։ Մինչ Ռուսաստանի նկատմամբ պատժամիջոցները խոչընդոտում են միության ամենամեծ տնտեսության աճին, ԵԱՏՄ-ի և Իրանի միջև վերջերս ստորագրված ազատ առևտրի համաձայնագիրը, ինչպես նաև Հնդկաստանի և Արաբական Միացյալ Էմիրությունների հետ հնարավոր համաձայնագրերը կարող են խթանել Հայաստանի և մյուս անդամ երկրների տնտեսությունների բարգավաճմանը։ Այս քննարկման ժամանակ անդրադարձ կկատարվի ԵԱՏՄ-ի վերջին 10 տարիների ազդեցությանը և գոյություն ունեցող հիմնական խնդիրներին։
- Իսկանդեր Աքիլբաև, գործադիր տնօրեն, Xander Group
- Եվգենյա Գորյուշինա,հետազոտող, Եվրոպական և միջազգային համապարփակ ուսումնասիրությունների կենտրոն, Տնտեսագիտության բարձրագույն դպրոց, ղեկավար, Կովկասյան ուսումնասիրությունների բաժին, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա
- Հրանտ Միքայելյան, տնօրեն, Հայկական հետազոտական ինստիտուտ
- Մոդերատոր՝ Հայկ Մարգարյան, տնօրեն, ՀՀ նորամուծության և ձեռներեցության ազգային կենտրոն
15:00
Չինաստանի շահերը Հարավային Կովկասում
Պատերազմից հետո Ռուսաստանի և Ուկրաինայի տարածքով Եվրոպայի հետ առևտրի կրճատումը մեծացրել է Չինաստանի հետաքրքրությունը Հարավային Կովկասի նկատմամբ, որի ուշադրության կենտրոնում է Միջին միջանցքը (այն «Մեկ գոտի, մեկ ճանապարհ» նախաձեռնության կարևոր մասն է կազմում): Չնայած Չինաստանի, Վրաստանի և Ադրբեջանի միջև հարաբերությունները հասել են նոր մակարդակի՝ հայ-չինական հարաբերությունները դեռևս խորանալու ներուժ ունեն: Ինչպե՞ս կարող ենք հասկանալ Չինաստանի շահերը Հարավային Կովկասում: Ինչպե՞ս կարող է Չինաստանի ներգրավվածությունը նպաստել տարածաշրջանային կայունությանը:
- Սու Վենհոնգ, գլխավոր քարտուղարի տեղակալ, Մեկ գոտի մեկ ճանապարհ կենտրոն, Սոցիալական գիտությունների չինական ակադեմիա (Zoom)
- Մոդերատոր՝ Բենիամին Պողոսյան, ավագ գիտաշխատող, ԱՊՐԻ Արմենիա
15:30
Պատերազմներից քաղած դասերը փոքր և մեծ պետությունների համար
- Մայքլ Քոֆման, ավագ գիտաշխատող, Ռուսաստանի և Եվրասիայի ծրագիր, Միջազգային խաղաղության Քարնեգի հիմնադրամ (Zoom)
- Լեոնիդ Ներսիսյան, ավագ գիտաշխատող, ԱՊՐԻ Արմենիա
- Էլի Տանենբաում, տնօրեն, Անվտանգային ուսումնասիրությունների կենտրոն, Միջազգային հարաբերությունների ֆրանսիական ինստիտուտ
- Մարկ դը Վոր, ավագ դասախոս, Սենտ Էնդրյուսի համալսարան
- Մոդերատոր՝ Անահիտ Փիլիպպոսյան, ռազմավարության և զարգացման հարցերով փոխնախագահ, ԱՊՐԻ Արմենիա
16:15
16:45
Հայաստանի տնտեսական խոցելիության խնդիրը և լուծման ուղիները
Համաշխարհային բանկը ներդրումներ է կատարում տվյալների հավաքագրման և վերլուծության մեջ՝ ամբողջ աշխարհում կայուն զարգացումը աջակցելու համար: Հայաստանում Համաշխարհային բանկը իրականացրել է լայնածավալ վերլուծական աշխատանք՝ սկսած երկրի զարգացման հիմնական մարտահրավերների բացահայտումից մինչև առողջապահության, կրթության, հարկային քաղաքականության, կլիմայի և դիմակայունության հարցերում վերլուծություններ: 2024 թվականին հրապարակված Երկրի համակարգված գնահատում (ԵՀԳ) (Հայաստանի համար) զեկույցը ընդգծում է ներառական և կայուն տնտեսական աճին հասնելու գործում երկրի առջև ծառացած հիմնական մարտահրավերները: Այս զրույցի ընթացքում Համաշխարհային բանկի հայաստանյան գրասենյակի ավագ տնտեսագետ Լեա Հաքիմը խոսելու է զեկույցում նշված հիմնական խնդիրներից մեկի՝ երեք տիպի ցնցումների նկատմամբ Հայաստանի խոցելիության մասին. հակամարտություններ, առևտրի փոքր դիվերսիֆիկացիայի պատճառով տնտեսական ցնցումներ և կլիմայի փոփոխություն ու բնական աղետներ: Նա նաև կներկայացնի ԵՀԳ և Երկրի կլիմայի և զարգացման զեկույցի հիմնական եզրակացություններն ու առաջարկները:
- Լեա Հաքիմ, ավագ տնտեսագետ, Հայաստանի գրասենյակ, Համաշխարհային բանկ
- Մոդերատոր՝ Արդա Հարությունյան, հոգաբարձուների խորհրդի անդամ, ԱՊՐԻ Արմենիա, ՀԲԸՄ, Քուինս քոլեջի պրոֆեսոր
17:00
Հաղորդակցային միջանցքներ և Կովկաս
- Իսկանդեր Աքիլբաև, գործադիր տնօրեն, Xander Group
- Շտեֆան Մայստեր, ղեկավար, Արևելյան Եվրոպայի, Ռուսաստանի և Կենտրոնական Ասիայի կարգի և ժողովրդավարության կենտրոն, Արտաքին գործերի գերմանական խորհուրդ
- Պրանջալ Շարմա, տնտեսական վերլուծաբան, Համաշխարհային տնտեսական ֆորումի փորձագետների ցանցի անդամ
- Մոդերատոր՝ Բենիամին Պողոսյան, ավագ գիտաշխատող, ԱՊՐԻ Արմենիա
17:45
Քաղաքականությունը և բանտարկյալների հարցը խաղաղության գործընթացում
- Ջարեդ Ջենսեր, գործադիր տնօրեն, Perseus Strategies
- Մոդերատոր՝ Սիրանուշ Սարգսյան, անկախ լրագրող
9:30
Փիլիսոփայական զրույց (հայերեն)
- Աշոտ Ոսկանյան, փիլիսոփայական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ, Հայաստանի ամերիկյան համալսարան
- Մոդերատոր՝ Անահիտ Փիլիպպոսյան, ռազմավարության և զարգացման հարցերով փոխնախագահ, ԱՊՐԻ Արմենիա
10:00
Լրագրության դերը հանրային քննարկումներում (հայերեն)
Լրագրությունը կարևոր դեր ունի հանրային քննարկումների ձևավորման և քաղաքացիական ներգրավվածության մեջ: Հայաստանի դինամիկ և հաճախ բևեռացած հանրային դաշտում լրատվամիջոցները կարող են երկխոսության, քննադատական մտածողության և հաշվետվողականության արդյունավետ հարթակ դառնալ: Քննարկմանը կխոսվի, թե ինչպես կարող է լրագրությունը նպաստել քաղաքացիական ներգրավվածությանը՝ տրամադրելով ճշգրիտ, հավասարակշռված և որակյալ լրատվություն: Կխոսվի նաև ապատեղեկատվությանը հակազդելու և առողջ մեդիա միջավայր կառուցելու ուղիների մասին, որտեղ խրախուսվում են կառուցողական բանավեճերը, այլ ոչ՝ միմյանց պարզապես հակադրվելը:
- Էդիկ Բաղդասարյան, գլխավոր խմբագիր, Հետք
- Ստելլա Մեհրաբեկյան, ավագ խմբագիր, ՍիվիլՆեթ
- Նարինե Նազարյան, տնօրեն, «Արմենպրես» լրատվական գործակալություն
- Մոդերատոր՝ Գրետա Ավետիսյան, հաղորդակցության հարցերով ղեկավար, ԱՊՐԻ Արմենիա
10:45
Դարձնելով սփյուռքն առավել ազդեցիկ
Պանելային քննարկմանը կխոսվի պետության զարգացման մեջ սփյուռքի դերի մասին (Հնդկաստանի և Հայաստանի օրինակով)։ Բանախոսները կանդրադառնան նաև ազգային իդեալներին և թե ինչպես են դրանք ձևավորում հայրենիք-սփյուռք կապը։
- Աբհինավ Պանդյա, հիմնադիր, տնօրեն և գործադիր տնօրեն, Ուսանաս հիմնադրամ,
- Մարիամ Խալոյան, Կոնգրեսի հետ հարաբերությունների տնօրեն, Ամերիկայի հայկական համագումար
- Մոդերատոր՝ Նվարդ Չալիկյան, գիտաշխատող, ԱՊՐԻ Արմենիա
11:15
11:45
Հայաստանի ազգային անվտանգություն (հայերեն)
- Արմեն Գրիգորյան, քարտուղար, Հայաստանի անվտանգության խորհուրդ
- Մոդերատոր՝ Անահիտ Փիլիպպոսյան, ռազմավարության և զարգացման հարցերով փոխնախագահ, ԱՊՐԻ Արմենիա
12:15
Հնդկաստանի շահերը Հարավային Կովկասում և Հնդկաստան-Հայաստան հարաբերությունների դինամիկան
- Ալոկ Բանսալ, տնօրեն, India Foundation
- Վարուժան Գեղամյան, դոցենտ, թյուրքագիտության ամբիոն, Երևանի պետական համալսարան
- Աբհինավ Պանդյա, հիմնադիր, տնօրեն և գործադիր տնօրեն, Ուսանաս հիմնադրամ
- Մոդերատոր՝ Նվարդ Չալիկյան, գիտաշխատող, ԱՊՐԻ Արմենիա
13:00
14:00
Հազվագյուտ հանածոները և Հայաստանի հանքարդյունաբերության ապագան
- Արտյոմ Գեղամյան, գործադիր նախագահ, Հայաստանի հանքարդյունաբերական միջազգային պալատ
- Մոդերատոր՝ Դավիթ Անտոնյան, կրտսեր գիտաշխատող, ԱՊՐԻ Արմենիա
14:30
Ինչպես կարող են փոքր պետությունները կողմնորոշվել համաշխարհային առևտրի անորոշության մեջ
Թրամփի վարչակազմի կողմից ծավալուն մաքսատուրքերի ընդունումը լրջորեն ազդել է համաշխարհային առևտրի վրա: Երկրները ստիպված են նոր գործարքներ կնքել աշխարհի ամենամեծ տնտեսության հետ, ինչը փոքր պետությունների համար խիստ անբարենպաստ վիճակ է ստեղծում: Որո՞նք են խաղի նոր կանոնները: Ինչպե՞ս են փոքր խաղացողները խուսափելու լուսանցքում հայտնվելուց: Ինչպե՞ս կազդի նոր առևտրային միջավայրը Հայաստանի վրա:
- Բարեթ Կուպելյան, ավագ տնտեսագետ, PwC UK
- Մոդերատոր՝ Անահիտ Փիլիպպոսյան, ռազմավարության և զարգացման հարցերով փոխնախագահ, ԱՊՐԻ Արմենիա
15:00
Հայաստանի մարզերի կայուն զարգացումը
- Կատերինա Դանեկինա, գործադիր տնօրեն, Գրին Ռոք
- Մարինա Մխիթարյան, գործադիր տնօրեն, ՀԲԸՄ Հայաստան
- Մոդերատոր՝ Դավիթ Հակոբյան, ավագ խորհրդական, ճգնաժամային կառավարում և պետականաշինություն, հոգաբարձուների խորհրդի անդամ, ԱՊՐԻ Արմենիա
15:30
Գտնելով կայունություն անկայուն աշխարհում
- Ռոբերտա Էրվին, հայագիտության պրոֆեսոր , Սուրբ Ներսես հայկական ճեմարան (Zoom)
- Մոդերատոր՝ Լարա Սեդրակյան, նախագահ, ԱՊՐԻ Արմենիա (Zoom)
15:45
Փակման խոսք
- Անահիտ Փիլիպպոսյան, ռազմավարության և զարգացման հարցերով փոխնախագահ, ԱՊՐԻ Արմենիա
Բանախոսներ
ԱՊՐԻ Արմենիայի կանոններ
Մենք հարցեր ենք ուղղում մեր բանախոսներին և ինքներս մեզ՝ հարգալից և փաստերի վրա հիմնված երկխոսություն ունենալու համար։
Մենք ձգտում ենք շարունակական զարգացման և փնտրում ենք նոր լուծումներ եղած խնդիրներին։
ԱՊՐԻ Արմենիայի կանոնների նպատակը՝
- Նախապատրաստել մասնակիցներին փոխանակվել գաղափարներով՝ համապատասխան ԱՊՐԻ Արմենիայի արժեքների և աշխատաոճի։
- Համակարգել և առաջ մղել մեր ընդհանուր մտքերը։
- Խուսափել բևեռացումից և կենտրոնանալ լուծումների, հավասարակշռված և քննադատական մտածողության վրա։
- Մեր մշակույթը և էներգիան տարածելով՝ ներդրում ունենալ հանրային քննարկումներում։
Հրավիրյալ երաժիշտներ
Step Band-ը ստեղծվել է Ստեփանակերտում, 2021 թվականին: 44-օրյա պատերազմից հետո Արցախի պետական ջազ նվագախմբի նոր ղեկավար նշանակվեց շեփորահար և ստեղծագործ երաժիշտ Տիգրան Սուչյանը, ով ջազ նվագախմբի մի շարք երաժիշտներից հավաքեց և կազմեց նոր խումբ, որի անունն էլ ընտրվեց Ստեփանակերտ քաղաքի կրճատ տարբերակը, Ստեփ բենդ:
Արցախի՝ 2023 թվականի հայաթափումից հետո նվագախումբը սկսեց հանդես գալ Երևանում և հանդիսանում է Արցախի պետական ջազ նվագախմբի կորիզը:
Step band-ի ծրագրում ներառված են հիմնականում հեղինակային և ջազային հայտնի ստեղծագործություններ:
Լուսանկարներ
Քննարկումների Տեսագրություններ
Հովանավորներ
Աջակիցներ
